Hàng chuyển khẩu là gì và vai trò trong thương mại quốc tế

Hàng chuyển khẩu là gì và tại sao ngày càng nhiều doanh nghiệp quan tâm đến hình thức này trong thương mại quốc tế? Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc tối ưu chi phí, thời gian và tận dụng vị trí địa lý để kinh doanh. Trong bài viết này hãy cùng Hiệp Phước tìm hiểu rõ hàng hóa chuyển khẩu trong xuất nhập khẩu, đặc biệt là tại Việt Nam – một điểm trung chuyển hàng hóa lý tưởng trong khu vực châu Á.

Khái niệm hàng chuyển khẩu là gì

Hàng chuyển khẩu là loại hàng hóa được vận chuyển qua lãnh thổ của một quốc gia trung gian (ví dụ như Việt Nam), nhưng không được làm thủ tục nhập khẩu vào quốc gia đó. Nói cách khác là hàng hóa được đưa từ một nước xuất khẩu ban đầu, thông qua nước trung gian, để đến nước nhập khẩu cuối cùng mà không lưu lại lâu dài hoặc tiêu thụ tại thị trường trung gian.

Ví dụ: Một lô hàng từ Trung Quốc được vận chuyển đến cảng Cát Lái (Việt Nam), sau đó tiếp tục được vận chuyển sang Campuchia, mà không thực hiện thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam – thì đó chính là hàng chuyển khẩu.

Phân biệt hàng chuyển khẩu với các loại hàng hóa khác:

• Hàng chuyển khẩu: Hàng hóa đi qua một quốc gia trung gian nhưng không nhập khẩu vào đó, chỉ trung chuyển trên đường đến quốc gia đích.
• Hàng quá cảnh: Hàng hóa chỉ đi qua lãnh thổ của một nước khác mà không dừng lại để mua bán hay lưu kho. Ví dụ như hàng container đi xuyên quốc gia bằng đường bộ.
• Hàng nhập khẩu/ Hàng xuất khẩu: Đây là 2 hình thức mà hàng hóa được làm thủ tục hải quan để vào thị trường tiêu dùng nội địa hoặc xuất ra thị trường quốc tế, có sự thay đổi quyền sở hữu hoặc tiêu dùng nội địa.

Lợi ích của việc kinh doanh chuyển khẩu hàng hóa

Kinh doanh hàng chuyển khẩu là một trong những hướng đi thông minh, nhất là với những doanh nghiệp tận dụng được lợi thế về vị trí và hệ sinh thái logistics của Việt Nam. Dưới đây là những lợi ích mà đội ngũ Hiệp Phước Express thường thấy trong quá trình tư vấn cho khách hàng:

• Tận dụng lợi thế về vị trí địa lý: Việt Nam nằm trên trục giao thương quốc tế giữa Đông Bắc Á, ASEAN và các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Ấn Độ. Nhờ đó, việc chuyển khẩu qua các cảng lớn như Cát Lái, Hải Phòng, Cái Mép – Thị Vải trở nên vô cùng thuận tiện, giúp rút ngắn thời gian trung chuyển.
• Giảm thiểu chi phí vận chuyển và lưu kho: So với hình thức nhập khẩu – lưu kho nội địa – tái xuất, chuyển khẩu giúp giảm đáng kể chi phí lưu kho, thủ tục nhập khẩu, đồng thời giảm áp lực lên logistics nội địa.
• Tiếp cận thị trường mới dễ dàng hơn: Doanh nghiệp có thể mở rộng mạng lưới phân phối sang các nước lân cận như Campuchia, Lào, Thái Lan… thông qua các tuyến đường bộ, đường biển kết nối từ Việt Nam, mà không cần phải đầu tư hạ tầng lớn hay mở văn phòng tại thị trường đích.

Trong một số trường hợp, hàng hóa chuyển khẩu sẽ thường được xử lý toàn thời gian cố định từ cửa khẩu này sang cửa khẩu khác. Còn nếu như bạn muốn biết thế nào là cố định thời gian thì hãy tham khảo bài viết phân tích toàn thời gian cố định là gì?

Quy trình chuyển khẩu hàng hóa chi tiết tại Việt Nam

Dưới đây là các bước chuyển khẩu hàng cơ bản được Hiệp Phước Express tổng hợp từ thực tiễn triển khai dịch vụ chuyển khẩu hàng hóa trong nhiều năm qua:

• Bước 1: Ký kết hợp đồng mua bán hàng hóa: Hai bên đối tác (bên mua và bên bán) tiến hành ký hợp đồng quốc tế với điều khoản rõ ràng rằng hàng sẽ được chuyển khẩu qua lãnh thổ Việt Nam nhưng không làm thủ tục nhập khẩu vào thị trường nội địa.
• Bước 2: Vận chuyển hàng hóa từ nước xuất khẩu đến Việt Nam: Tùy theo tính chất và yêu cầu của lô hàng, doanh nghiệp có thể lựa chọn phương thức vận chuyển phù hợp như: đường biển, đường hàng không hoặc đường bộ. Thông thường, các lô hàng chuyển khẩu lớn sẽ đi qua cảng biển quốc tế như cảng Cát Lái, cảng Hải Phòng.
• Bước 3: Làm thủ tục nhập kho vào khu vực giám sát hải quan hoặc kho ngoại quan: Đây là bước quan trọng nhất để xác định rõ bản chất chuyển khẩu. Hàng hóa được đưa vào khu vực giám sát hải quan, không thực hiện thủ tục nhập khẩu, và chịu sự quản lý chặt chẽ của cơ quan hải quan cho đến khi làm thủ tục xuất tiếp.
• Bước 4: Lưu trữ và bảo quản hàng hóa trong khu vực giám sát: Tại đây, hàng hóa sẽ được lưu giữ trong thời gian nhất định theo quy định, với đầy đủ điều kiện bảo quản. Việc kiểm kê, giám sát và bảo vệ hàng hóa do doanh nghiệp phối hợp với đơn vị kho ngoại quan thực hiện.
• Bước 5: Vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam đến nước nhập khẩu cuối cùng: Sau khi có lệnh xuất hàng, doanh nghiệp sẽ tổ chức vận chuyển hàng từ khu vực giám sát ra cảng hoặc cửa khẩu xuất, sử dụng hình thức vận tải phù hợp để đưa hàng đến đích.
• Bước 6: Làm thủ tục xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam: Mặc dù không làm thủ tục nhập khẩu, hàng hóa chuyển khẩu vẫn phải thực hiện thủ tục hải quan xuất khẩu (theo hình thức chuyển khẩu) tại Việt Nam. Cơ quan hải quan sẽ kiểm tra hồ sơ, giám sát niêm phong, container trước khi cho phép xuất đi.

Quy định về chuyển khẩu hàng hóa ở Việt Nam

Để thực hiện hoạt động chuyển khẩu đúng quy định, các doanh nghiệp cần hiểu rõ các văn bản pháp luật có liên quan trực tiếp đến hàng chuyển khẩu, phổ biến nhất là quy định từ Luật hải quan và Thông tư 39/2018/TT-BTC:

• Luật hải quan: Luật quy định rõ trách nhiệm của bên nhận chuyển hàng chuyển khẩu, nghĩa vụ khai báo hải quan, quyền và trách nhiệm của cơ quan hải quan trong giám sát hàng hóa chuyển khẩu. Theo luật, hàng chuyển khẩu phải được lưu giữ tại khu vực giám sát hải quan hoặc kho ngoại quan, và không được tiêu thụ tại Việt Nam.
• Thông tư 39/2018/TT-BTC: Thông tư này có quy định nếu làm thủ tục hải quan chuyển phải làm: Hồ sơ, trình tự khai báo, kiểm tra đối với hàng hóa không nhập vào Việt Nam nhưng đi qua lãnh thổ Việt Nam. Do hàng chuyển khẩu không tiêu thụ tại Việt Nam, nên không chịu thuế nhập khẩu, nhưng vẫn có trách nhiệm về thuế xuất khẩu nếu có.

Các loại hàng hóa phù hợp để chuyển khẩu

Không phải loại hàng hóa nào cũng phù hợp với hình thức chuyển khẩu. Theo kinh nghiệm hơn 10 năm của Hiệp Phước Express trong lĩnh vực logistics quốc tế, các mặt hàng chuyển khẩu thường được ưu tiên lựa chọn dựa theo tính kinh tế, hiệu quả vận hành và mức độ phù hợp với mô hình trung chuyển.

• Hàng điện tử và linh kiện công nghệ cao: Đây là nhóm hàng có giá trị lớn, kích thước nhỏ, dễ vận chuyển. Các nhà sản xuất tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản thường sử dụng Việt Nam như một điểm trung chuyển để đưa hàng sang các nước ASEAN hoặc ngược lại.
• Máy móc, thiết bị công nghiệp: Những mặt hàng như động cơ, dây chuyền sản xuất, thiết bị cơ khí… thường được chuyển khẩu để rút ngắn thời gian vận chuyển và tiết kiệm chi phí kho bãi so với nhập khẩu tạm thời.
• Hàng may mặc, giày dép: Với sản lượng lớn, giá trị không quá cao và nhu cầu tiêu thụ rộng, các lô hàng thời trang thường được chuyển khẩu từ Trung Quốc, Ấn Độ qua Việt Nam để tái xuất sang Mỹ, EU hoặc các thị trường có yêu cầu chứng từ xuất xứ linh hoạt.
• Thực phẩm khô, nông sản đóng gói: Nhóm hàng này dễ bảo quản trong điều kiện kho ngoại quan và ít chịu ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết trong thời gian lưu kho. Tuy nhiên, cần đảm bảo kiểm soát chất lượng và giấy tờ nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
• Hóa chất, nguyên vật liệu công nghiệp: Một số loại hóa chất, nguyên liệu nhựa, cao su hoặc phụ gia được chuyển khẩu để phục vụ nhà máy tại các quốc gia lân cận mà không qua tiêu thụ tại thị trường Việt Nam. Đây là nhóm hàng cần kiểm soát chặt về quy định vận chuyển và điều kiện lưu trữ.
• Thiết bị y tế, hàng y dược: Đối với một số thiết bị y tế như máy chụp X-quang, máy xét nghiệm, khẩu trang y tế… việc chuyển khẩu qua Việt Nam được xem là giải pháp tối ưu khi các nước nhập khẩu yêu cầu kiểm tra chứng từ kỹ lưỡng trước khi cho thông quan.

Việc xác định đúng loại hàng chuyển khẩu không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí mà còn tránh được các rủi ro pháp lý. Hiệp Phước Express luôn sẵn sàng tư vấn loại hàng phù hợp, cung cấp kênh vận chuyển tối ưu và đề xuất phương án xử lý hồ sơ thủ tục nhanh gọn – giúp bạn chốt đơn hàng chuyển khẩu quốc tế một cách an toàn và hiệu quả nhất.

Chi phí chuyển khẩu hàng hóa bao nhiêu tiền

Chi phí chuyển khẩu hàng hóa là một trong các mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hiện nay. Tùy vào loại hàng, thời gian lưu kho, tuyến đường vận chuyển và các yếu tố dịch vụ đi kèm mà giá cước chuyển hàng chuyển khẩu sẽ có sự chênh lệch rõ rệt.

Các khoản phí chuyển khẩu hàng hóa phổ biến

Dưới đây những khoản phí cơ bản trong quá trình chuyển khẩu hàng hóa, gồm có:

• Chi phí vận chuyển nội địa và quốc tế: Bao gồm chi phí đưa hàng từ cảng đến kho ngoại quan (và ngược lại), hoặc từ kho đến cảng tái xuất.
• Phí lưu kho, lưu bãi (nếu có): Nếu hàng phải lưu trữ trong thời gian dài tại kho ngoại quan, khu vực giám sát hải quan hoặc khu phi thuế quan.
• Phí làm thủ tục hải quan: Bao gồm phí mở tờ khai, khai báo hải quan chuyển khẩu, chi phí kiểm hóa (nếu có), phí dịch vụ của đại lý khai thuê hải quan.
• Chi phí dịch vụ khác: Như phí làm chứng từ, in vận đơn, chi phí kiểm định (với hàng đặc thù), bảo hiểm hàng hóa (nếu khách yêu cầu).
• Thuế phí liên quan: Thông thường, hàng chuyển khẩu không bị đánh thuế nhập khẩu hay thuế GTGT tại Việt Nam, nhưng vẫn cần nộp một số khoản phí liên quan nếu phát sinh dịch vụ đi kèm.

Cách tính chi phí hàng chuyển khẩu

Chi phí chuyển khẩu không có một mức giá cố định, mà được tính toán dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm:

• Loại hàng hóa: Hàng dễ vỡ, hàng có yêu cầu kiểm định, bảo quản đặc biệt sẽ có mức phí cao hơn.
• Khối lượng và kích thước lô hàng: Hàng càng lớn, cồng kềnh hoặc chiếm nhiều diện tích kho càng tốn nhiều chi phí lưu kho và vận chuyển.
• Tuyến đường vận chuyển: Tùy vào tuyến đường quốc tế (châu Á, châu Âu, Mỹ…) và phương thức (đường biển, đường bộ, đường hàng không).
• Thời gian lưu kho: Nếu hàng chuyển khẩu lưu lại Việt Nam lâu hơn thời gian miễn phí, phí lưu kho sẽ bị tính thêm.

Những lưu ý quan trọng khi kinh doanh chuyển khẩu hàng hóa

Hiệp Phước Express sẽ chia sẻ cho bạn một số lưu ý quan trọng sau đối với các doanh nghiệp đang hoặc chuẩn bị kinh doanh chuyển khẩu, đó là

• Hãy tìm hiểu kỹ quy định pháp luật: Đặc biệt là danh mục hàng hóa không được phép chuyển khẩu, các khu vực được phép lưu kho, thời gian lưu kho tối đa theo quy định hải quan.
• Lựa chọn đối tác uy tín: Dù nhà cung cấp nước ngoài, hãng tàu và đặc biệt là đơn vị logistics thì bạn cũng đều phải lựa đối tác có chuyên môn. Việc hợp tác với đơn vị thiếu uy tín có thể dẫn đến mất hàng, trễ lịch trình, bị phạt do vi phạm quy định.
• Quản lý rủi ro: Các biến động tỷ giá, giá cước vận chuyển, hoặc thay đổi chính sách hải quan có thể ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận. Vì vậy, luôn cần xây dựng phương án dự phòng, mua bảo hiểm hàng hóa nếu cần thiết.

Câu hỏi thường gặp về hàng hóa chuyển khẩu FAQs

Kinh doanh hàng hóa chuyển khẩu có rủi ro không?

Có, một số rủi ro với hàng chuyển khẩu thường gặp bao gồm: thay đổi chính sách hải quan, sự chậm trễ trong vận chuyển, hàng hóa bị lưu giữ lâu tại kho ngoại quan, phát sinh chi phí ngoài dự kiến hoặc rủi ro về hàng hóa không đúng quy cách.

Chuyển khẩu hàng hóa khác gì so với nhập khẩu và xuất khẩu?

Khác biệt lớn nhất nằm ở thủ tục hải quan và quyền sở hữu hàng hóa, cụ thể

• Chuyển khẩu: Hàng hóa đi qua lãnh thổ Việt Nam nhưng không làm thủ tục nhập khẩu, chỉ trung chuyển để xuất tiếp sang nước thứ ba. Việt Nam là điểm quá cảnh, không tiêu thụ hàng.
• Nhập khẩu: Hàng hóa được đưa vào thị trường nội địa, nên phải làm thủ tục hải quan và chịu các loại thuế liên quan.
• Xuất khẩu: Hàng hóa xuất phát từ Việt Nam, được bán ra thị trường nước ngoài thông qua hợp đồng thương mại.

Tôi cần phải có điều kiện gì để được phép chuyển khẩu hàng hóa?

Doanh nghiệp cần đảm bảo một số điều kiện sau để thực hiện chuyển khẩu hợp pháp: Bạn phải là doanh nghiệp có chức năng xuất nhập khẩu, được cấp mã số thuế và đủ điều kiện hoạt động thương mại quốc tế. Hàng hóa không nằm trong danh mục hạn chế chuyển khẩu, phải có hợp đồng mua bán ba bên rõ ràng và Thực hiện đúng quy trình thủ tục hải quan chuyển khẩu.

Trên đây là tổng hợp các thông tin khái quát nhất về hàng chuyển khẩu là gì. Có thể thấy hàng hóa chuyển khẩu không chỉ là thuật ngữ trong lĩnh vực logistics mà còn là chiến lược kinh doanh hiệu quả nếu muốn mở rộng hoạt động thương mại quốc tế mà không cần nhập hàng nội địa. Nếu như bạn muốn vận chuyển hàng hóa quốc tế và đặc biệt là hàng chuyển khẩu thì hãy liên hệ Hiệp Phước Express.