Cán cân thương mại tiếng Anh là gì?

1. Cán cân thương mại tiếng Anh là gì?

Cán cân thương mại (tiếng Anh: Balance of trade) là một mục trong tài khoản vãng lai của cán cân thanh toán quốc tế. Cán cân thương mại ghi lại những thay đổi trong xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định cũng như mức chênh lệch giữa chúng.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến cán cân thương mại

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cán cân thương mại. Tuỳ theo giai đoạn và đặc điểm của từng nền kinh tế thì mức độ quan trọng của các yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số các yếu tố cơ bản có ảnh hưởng trực tiếp đến cán cân thương mại của một quốc gia

Nhập khẩu

Như đã đề cập ở trên: cán cân thương mại= XK-NK vì vậy mà nhập khẩu là một yếu tố ảnh hưởng quyết định đến sự cân bằng của cán cân thương mại.

Nhập khẩu trong lý luận thương mại quốc tế, là việc quốc gia này mua hàng hóa và dịch vụ từ quốc gia khác. Nói cách khác, đây chính là việc nhà sản xuất nước ngoài cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho người cư trú trong nước. Tuy nhiên, theo cách thức biên soạn cán cân thanh toán quốc tế của IMF, chỉ có việc mua các hàng hóa hữu hình mới được coi là nhập khẩu và đưa vào mục cán cân thương mại. Còn việc mua dịch vụ được tính vào mục cán cân phi thương mại.

Nhập khẩu có xu hướng tăng khi GDP tăng và thậm chí nó còn tăng nhanh hơn. Sự gia tăng của nhập khẩu khi GDP tăng phụ thuộc xu hướng nhập khẩu biên tức là phần của GDP có thêm mà người dân muốn chi cho nhập khẩu.Ngoài ra, nhập khẩu phụ thuộc giá cả tương đối giữa hàng hóa sản xuất trong nước và hàng hóa sản xuất tại nước ngoài. Nếu giá cả trong nước tăng tương đối so với giá thị trường quốc tế thì nhập khẩu sẽ tăng lên và ngược lại.

Xuất khẩu

Cũng như nhập khẩu, xuất khẩu là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến cán cân thương mại quốc tế. Theo lý luận thương mại quốc tế là việc bán hàng hóa và dịch vụ cho nước ngoài, trong cách tính toán cán cân thanh toán quốc tế theo IMF là việc bán hàng hóa cho nước ngoài.

Xuất khẩu chủ yếu phụ thuộc vào những gì đang diễn biến tại các quốc gia khác vì xuất khẩu của nước này chính là nhập khẩu của nước khác. Do vậy nó chủ yếu phụ thuộc vào sản lượng và thu nhập của các quốc gia bạn hàng.

Tỷ giá hối đoái

Đây  là nhân tố rất quan trọng  vì nó ảnh hưởng đến giá tương đối giữa hàng hóa sản xuất trong nước với hàng hóa trên thị trường quốc tế. Điều đó có nghĩa là nó là nhân tố quyết định cuối cùng cho sự thặng dư hay thâm hụt của cán cân thương mại. Khi tỷ giá của đồng tiền của một quốc gia tăng lên thì giá cả của hàng hóa nhập khẩu sẽ trở nên rẻ hơn trong khi giá hàng xuất khẩu lại trở nên đắt đỏ hơn đối với người nước ngoài. Vì thế việc tỷ giá đồng nội tệ tăng lên sẽ gây bất lợi cho xuất khẩu và thuận lợi cho nhập khẩu dẫn đến kết quả là xuất khẩu ròng giảm. Ngược lại, khi tỷ giá đồng nội tệ giảm xuống, xuất khẩu sẽ có lợi thế trong khi nhập khẩu gặp bất lợi và xuất khẩu ròng tăng lên.

Các chính sách thương mại và phát triển kinh tế

Các chính sách thuế, bảo hộ hàng hoá trong nước cũng ảnh hưởng mạnh đến cán cân thương mại. Những rào cản này hạn chế nhập khẩu một số mặt hàng để cải thiện cán cân thương mại. Các chính sách liên quan đến phát triển kinh tế và xuất nhập khẩu khác cũng sẽ ảnh hưởng mạnh đến cán cân thương mại. Ngoài ra, cán cân thương mại còn phụ thuộc vào cơ cấu của nền kinh tế và chiến lược phát triển công nghiệp của quốc gia.

Ngoài ra, cán cân thương mại quốc tế còn chịu tác động của các nhân tố cụ thể như:

+     Chi phí sản xuất (đất đai, lao động, vốn, thuế, những khuyến khích sản xuất) trong nước xuất khẩu so với chi phí sản xuất trong nước nhập khẩu;

+     Chi phí và sự sẵn có nguyên vật liệu thô, hàng hóa trung gian và những đầu vào khác;

+     Thuế đa phương, song phương và đơn phương hay những rào cản thương mại;

+     Sự sẵn có ngoại tệ để thanh toán tiền nhập khẩu

+     Giá của hàng hóa được sản xuất trong nước (ảnh hưởng bởi sự sẵn sàng cung cấp)

+     Ảnh hưởng của dòng vốn: Khi một đồng tiền, bất kể là dùng cho mục đích đầu tư hay để mua hàng hoá dịch vụ, chảy vào và ra một nền kinh tế, sẽ khiến cung và cầu của đồng tiền trong nền kinh tế tăng và giảm. Điều này cũng sẽ khiến đồng tiền tăng hoặc giảm giá. Và tình trạng này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến XNK và cán cân thương mại của một quốc gia.

+     Ảnh hưởng của thu nhập: Khi thu nhập trong nước tăng, nhu cầu nhập khẩu hàng hoá cũng đồng thời tăng theo. Trong khi đó, khi kinh tế nước ngoài tăng trưởng, họ cũng tăng nhu cầu nhập khẩu hàng hoá từ nước khác và làm cho xuất khẩu của đối tác thương mại tăng lên. Do vậy cán cân thương mại phụ thuộc vào tăng trưởng kinh tế.

Cán cân thương mại có thể thay đổi theo chu kỳ kinh doanh. Trong tăng trưởng kinh tế nhờ vào xuất khẩu (chẳng hạn như dầu và những hàng hóa công nghiệp ban đầu), cán cân thương mại sẽ tốt hơn khi mở rộng kinh tế. Tuy nhiên, với tăng trưởng kinh tế nhờ vào nhu cầu nội địa (như tại Mỹ và Úc), cán cân thương mại ở cùng giai đoạn trong chu kỳ kinh doanh sẽ trở nên tồi tệ hơn.

Tất cả những yếu tố trên có thể tác động đến cán cân thương mại chủ yếu theo hai chiều hướng là dẫn đến thặng dư trong cán cân thương mại hoặc thâm hụt cán cân thương mại. Nhưng thực tế cho thấy hầu hết những tác động này đều dẫn đến tình trạng thâm hụt cán cân thương mại, ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế của các quốc gia.