Có ba nhân tố cơ bản làm thay đổi đường cầu vốn vay gồm: (1) lợi nhuận kỳ vọng của các cơ hội đầu tư, (2) lạm phát kỳ vọng và (3) vay nợ chính phủ.
– Lợi nhuận kỳ vọng của các cơ hội đầu tư: Hầu hết các công ty vay mượn tiền (hay phát hành trái phiếu) nhằm tài trợ mua các tài sản phục vụ cho kinh doanh. Trong quá trình lập kế hoạch vốn cho nhu cầu đầu tư, các công ty phải dự tính lợi nhuận sẽ thu về. Nếu lợi nhuận kỳ vọng cao, công ty sẽ muốn vay nhiều vốn hơn để tài trợ nhu cầu đầu tư và mở rộng sản xuất làm tăng cầu vốn vay. Đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải và lãi suất có xu hướng tăng lên. Điều này thường thấy trong điều kiện nền kinh tế đang tăng trưởng. Ngược lại, nếu lợi nhuận kỳ vọng của các nhà đầu tư kinh doanh thấp, nhu cầu vốn vay sẽ giảm, đường cầu vốn vay dịch chuyển sang trái.
– Lạm phát kỳ vọng: Chi phí thực của việc vay tiền được xác định chính xác hơn bằng lãi suất thực (bằng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát dự tính). Với một mức lãi suất cho trước, khi lạm phát dự tính tăng lên thì chi phí thực của việc vay tiền giảm xuống. Điều này làm tăng nhu cầu vốn vay, đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải.
– Vay nợ chính phủ: Trong trường hợp ngân sách bị thâm hụt, chính phủ thường vay nợ để tài trợ cho nhu cầu chi tiêu. Vay nợ của chính phủ làm tăng cung trái phiếu làm giá cả của trái phiếu sẽ giảm xuống. Sự giảm giá trái phiếu hàm ý rằng sự gia tăng vay nợ của chính phủ sẽ làm gia tăng lãi suất.
Khi chính phủ gia tăng vay nợ để tài trợ các nhu cầu chi tiêu thì các hộ gia đình có thể gia tăng tiết kiệm của họ làm tăng cung vốn vay. Như vậy trong trường hợp này, vay nợ của nhà nước vừa làm đường cầu vốn vay dịch chuyển sang bên phải, đường cung vốn vay cũng dịch chuyển sang phải, do đó lãi suất không nhất thiết gia tăng tương ứng với sự gia tăng vay nợ của chính phủ. Tuy nhiên, có nhiều công trình kinh tế cho rằng, các hộ gia đình không gia tăng tiết kiệm của họ đúng bằng tổng số tiền mà chính phủ tiêu sài. Lãi suất có thể gia tăng khi tất cả các nhân tố khác không đổi do sự gia tăng vay nợ của chính phủ.
